Lospalos rcl vp 17-11-2025: Familia hamutuk ho Conseilhu Municipal Combatentes da Libertasaun Nasional (CMCLN) Municipal Lautem halo’ot ona saudozu Armindo Monteiro’’ MAU-KADE” nia restu mortais ne’ebe hetan tiru husi invazor to’o hakotu nia iss iha Patalha.
Familia husi saudozu Ermenezildo Monteiro hateten, nia parte Sente Triste tamba ba luta libertasaun ne’e Ema balun tenki sakrifika a’an ba rai ida ne’e ho objektivu atu kore a’an husi korente invazor sira, nune’e to’o ohin loron Timor -Leste hetan duni nia independensia.
“ami sente triste tamba ema seluk nia familia depois de funu hotu mai hotu maibe ita nian la mai ne’e mak halo ami sente trist no balun moris. mai ne’e mak halo ami sente triste no balun moris. ami sente triste maibe tamba konsegensia funu mak hanesan ne’e tamba ita nudar mane, Maibe ita laos atu obriga estadu atu selu ita nia ema ne’ebe mate iha funu laran antes ita funu la’os hau nia ema deit maibe ita hotu nia ema halo funu, ninia ojektivu mak atu ukun rasik aan. Ita nia ema mate ba rai ida ne’e ita nudar familia la’os husu ba estadu atu selu maibe se estadu fo ita simu la iha mos la buat ida.” Hateten Ermenegildo Monteiru, sabadu 15/11/2025.
Comisariu Conseilhu kombatentes libertasaun nasional (CMCLN) Munisipu Lautem Euzenio Ribeiru “Asumetan”mos sente orgulu ba saudozu armindo monteiru tamba ho nia kontribuisaun no dedikasaun hamutuk kombatentes no martires sira seluk ho aten brani hodi sakrifika sira nia aan ba rai ida nee to’o ohin loron timor leste hetan ona nia liberdade..
“Ohin ita hotu rona nia biodata familia ne’e triste tebes, tuir ba nia maun alin kombatentes hotu triste tamba ita lakon ita nia oan diak ida, ita nia aman diak ida,lakon ita nia alin diak ida, braai ida nee. Ita honoin fila fali kotuk laos nia deit mak lakon maibe familia tomak ida ne’e terus, wainhira oan ida eziste iha ailaran inimigo hotu tau matan. ita orgulu tamba buat ne’ebe sira nia aten brani ho sira nia aswain hamutuk ho sira nia maun alin ne’ebe gue ohin loron so’e hela ita ba sira ne’ebe gue mate ba ita ne’ebe moris, ida nee mak sira nia aswain sira nia historia. Husi familiaida ne’e ita kontente tamba nudar maun deside nia a’an husik familia ida ne’e ba hamutuk ho nia maun alin sira luta too rai ida nee liberdade, ho ita nia hamutuk lakon ohin loron rai ida nee mak fila ba republika demokratika timor –leste, ohin loron hanesan mahun bo’ot iha ita nia lee tita hotu hamutuk iha mahun nee ita kontente livre.” Hateten Comisariu Conseilhu kombatentes libertasaun nasional (CMCLN) Munisipu Lautem Euzenio Ribeiru.
Tuir mai ita ba akompanha BIOGRAFIA husi SAUDOZU ARMINDO MONTEIRO“ MAU-KADE”
BIOGRAFIA SAUDOZU ARMINDO MONTEIRO“ MAU-KADE”
Saudozu Armindo Monteiru“MAUKADE ”Moris iha aldeia Tamaru suku baduro, moris iha loron, 04 fulan Febreiru, tinan 1960, oan husi aman Joao Monteiru (Lari lau), no inan Bernadina Monteiru (Kapunu), saudozu nudar oan dahuluk husi maun alin nain 6.
Iha Tinan 1972-1974, iha tempu governu Timor Portugues, saudozu escolar primaria baduro, segundo classe.
Iha tinan 1975-1976, saudozu nudar OPJT.
BAZE DE APOI RAHUN
Iha tinan 1976 saudozu tama estrutura pre-militar falentil (FADE) iha altu lalenu, too tinan 1977 companha Fade muda ba lokasi UPU entre mota soru waku ho mota sina loiluro tamba populasaun hotu-hotu evakua ba luro. Iha tempu ne’e ba saudozu fas parte ba aldeia mau para iha tempu ne’e ba aldeia kalo han faz parte husi aldeia maupara ho asitau hamutuk ho aldeia ou nuka lohan iha dirimaluro.
Iha tempu ne’ebe saudozu Nino konis Santana ho nia familia saudozu Humberto da costa kilo bravo sempre hamutuk ho aldeia kalohan.no Iha tinan 1977 iha fatin aldeiakalohan nee saudozu humbertu da costa hili saudozu Armando monteiru muda husi FADE falentil atu sai eskoltu Humbertu kilo bravo nian, iha atempu ne’e saudozu armindo monteiru ho saudozu humbertu sempre hamutuk ho saudozu nino konis Santana too ba iha foho matebian husi kompanha falentil altu lalelnu muda fali ba KC iha foho matebian nia hun, too muda fali ba iha matebian mane.Tamba inimigo husi TNI husi parte daratudara mariner loron kalan tiru hela deit.
No Iha loron 11/11/1987 nia tun husi matebian mane ho nia komandante humbertu da costa (TARAK) kilobravo ho nia espoza Natalia purificacao hamutuk ho forsa sira atu mai ponta leste maudo sumauk adena fatin eskoltu.
Iha loron o7/11/1978 sira ba hamutuk ho maun bot xanana gusmao iha mehara, iha parte ita lalar sira hasoru malu no sira hasoru malu ho saudozu nain 4 mak hanesan Orlando maulevis, kina malar, julci, no alarico atu lori sira ba nia subar fatin OI.
Iha bae OI MAR Armindo Monteiru komesa lao hamutuk ho saudozu sira nee hodi organiza halo klandestina ho kondisaun ne’ebe kria ona husi saudozu nain 4 nee iha mehara porlamano no poros.
Iha loron 17/10/1979 inimigo as alto iha ira malar fatin akontesimentu (sevai) ne’ebe ema nain tolu mate mak humbertu da costa (tarak), martinho (ina-kery) no jacinto.Iha asaltu ida nee armindo salva nia bot saudozu (tarak) nia kilat AER 15 nudar eskoltu wainhira nia rona nia komandante mate, nia la desmoraliza maibe kontinua rezistensia nafatin iha ailaran luta hamutuk ho nia maluk sira ho komando forsa falentil ponta leste nian no organiza nafatin klandestina too tinan 1983,no Iha tinan 1983 akontesimentu levantamentu.no Iha tinan 1985 komesa fila-fali halo klandestina saudozu Armando mau kade ho nia maluk falentil iha tempu ne’e ba no Iha tinan 25 fulan julho 1985 saudozu hamutuk ho komando forsa armada. no iha momentu ne’e Saudozu hakotu nia iss moris iha batalha hamutuk nia komandante falucai ne’ebe hetan tiru husi military Indonesia iha caiwaca, no soudozu armindo hetan tiru husi inimigo maibe konsege halai se’es husi fatin akontesimentu hafoin nia hakotu nia iss.
Saudozu husik hela familia boot liu-liu inan faluk no maun alin nain 6. Maske saudozu lakon prezensa hamutuk ho familia maibe nia kontribuisaun no dedikasaun ba rai ida ne’e mak sai orgulu ida ba familia no ba nasaun. Husi saudozu nian kontribuisaun no dedikasaun hirak ne’e hotu estadu timor leste fo onra rekonesimentu ho titulu martires da patria ho kategoria grau 3.
Jornalista; veru
Editor;El
